Kość biodrowa
łac. – os ilium
Kość biodrowa to jedna z trzech kości tworząca kość miedniczną (os coxae).
Wyróżniamy na niej talerz (ala ossis ilii) oraz trzon (corpus ossis ilii).
Granicę między nimi wyznacza położona po wewnętrznej stronie kresa łukowata (linea arcuata).
Talerz (ala ossis ilii)
Trzon (corpus ossis ilii)
Wytwarza około 2/5 panewki (acetabulum)
Kość biodrowa – Wprowadzenie
Twój najlepszy wynik: 0/3
1. Talerz
łac. – ala ossis ilii
Talerz jest wysoki, płaski i stanowi górną część kości biodrowej.
Wyróżniamy na nim:
Dwie powierzchnie: pośladkową (facies glutea) oraz krzyżowo-miedniczną (facies sacropelvina).
Dwa brzegi: przedni (margo anterior) oraz tylny (margo posterior)
Oraz grzebień (crista iliaca) stanowiący górne ograniczenie talerza.
1.1 Powierzchnia pośladkowa talerza
Skierowana jest do tyłu oraz bocznie. Jest miejscem przyczepu początkowego mięśni pośladkowych.
Wyróżniamy na niej trzy łukowate wyniosłości kostne nazywane kresami pośladkowymi:
Kresę pośladkową tylną (linea glutea posterior) – najkrótszą ze wszystkich i biegnącą prawie pionowo.
Kresę pośladkową przednią (linea glutea anterior) – biegnącą skośnie w poprzek talerza.
Kresę pośladkową dolną (linea glutea inferior) – najsłabiej zaznaczoną i biegnącą łukowato ponad panewką.
Kresa pośladkowa tylna (linea glutea posterior)
Kresa pośladkowa przednia (linea glutea anterior)
Kresa pośladkowa dolna (linea glutea inferior)
Kość biodrowa – Powierzchnia pośladkowa talerza
Twój najlepszy wynik: 0/3
1.2 Powierzchnia krzyżowo-miedniczna talerza
łac. – facies sacropelvina, również wewnętrzna
Skierowana ku przodowi oraz przyśrodkowo.
Jak już wcześniej wspomnieliśmy, znajduje się na niej oddzielająca talerz od trzonu kresa łukowata (linea arcuata).
W jej przedniej części wyróżnia się dół biodrowy (fossa iliaca), całkowicie wypełniony przez przyczep początkowy mięśnia biodrowego.
Natomiast w części tylnej znajduje się powierzchnia uchowata (facies auricularis), służąca do połączenia z kością krzyżową, oraz położona nad nią guzowatość biodrowa (tuberositas iliaca), do której przyczepiają się więzadła i mięśnie. Ostatnią strukturą, którą tutaj wyróżniamy jest leżąca do przodu od powierzchni uchowatej bruzda przypanewkowa (sulcus paraglenoidalis).
Dół biodrowy (fossa iliaca)
Kresa łukowata (linea arcuata)
Powierzchnia uchowata (facies auricularis)
Guzowatość biodrowa (tuberositas iliaca)
Bruzda przypanewkowa (sulcus paraglenoidalis)
Kość biodrowa – Powierzchnia krzyżowo-miedniczna talerza
Twój najlepszy wynik: 0/5
1.3 Brzegi talerza biodrowego
W obrębie talerza kości biodrowej wyróżniamy dwa brzegi: przedni i tylny.
Brzeg przedni (margo anterior) utworzony jest przez kolec biodrowy przedni górny oraz kolec biodrowy przedni dolny (spina iliaca anterior inferior) oddzielone od siebie wcięciem. Ku dołowi brzeg przedni przechodzi w trzon kości łonowej, wytwarzajac wraz z nią wyniosłość kostną nazywaną wyniosłością biodrowo-łonową (eminentia iliopubica).
Brzeg tylny (margo posterior) utworzony jest przez kolec biodrowy tylny górny oraz kolec biodrowy tylny dolny (spina iliaca posterior inferior) oddzielone od siebie wcięciem. Ku dołowi brzeg tylny przechodzi w głębokie wcięcie kulszowe większe (incisura ischiadica major).
• Kolec biodrowy przedni górny (spina iliaca anterior superior)
• Kolec biodrowy przedni dolny (spina iliaca anterior inferior)
• Ku dołowi przedłuża się w wyniosłość biodrowo łonową (eminentia iliopubica)
• Kolec biodrowy tylny górny (spina iliaca posterior superior)
• Kolec biodrowy tylny dolny (spina iliaca posterior inferior)
• Ku dołowi przedłuża się we wcięcie kulszowe większe (incisura ischiadica major)
Kość biodrowa – Brzegi talerza biodrowego
Twój najlepszy wynik: 0/8
1.4 Grzebień talerza biodrowego
łac. – crista iliaca
Grzebień talerza biodrowego stanowi jego górny, zgrubiały brzeg.
Rozpoczyna się wystającym ku przodowi kolcem biodrowym przednim górnym (spina iliaca anterior superior), a kończy się skierowanym ku tyłowi kolcem biodrowym tylnym górnym (spina iliaca posterior superior).
Poza tym wyróżniamy na nim trzy równolegle biegnące listewki kostne.
Wargę wewnętrzną (labium internum) – leżącą po wewnętrznej stronie grzebienia.
Kresę pośrednią (linea intermedia) – leżącą pomiędzy wargą wewnętrzną a zewnętrzną.
Wargę zewnętrzną (labium externum) – leżącą po zewnętrznej stronie grzebienia oraz, z której do tyłu od kolca biodrowego przedniego górnego uwypukla się guzek biodrowy (tuberculum iliacum).
Rozpoczyna się z przodu:
• kolcem biodrowym przednim górnym (spina iliaca anterior superior)
Wyrózniamy na nim 3 równolegle biegnące listewki kostne:
• Wargę wewnętrzną (labium internum)
• Kresę pośrednią (linea intermedia)
• Wargę zewnętrzną (labium externum)
Kończy się z tyłu:
• kolcem biodrowym tylnym górnym (spina iliaca posterior superior)
Kość biodrowa – Grzebień talerza biodrowego
Twój najlepszy wynik: 0/5
2. Trzon
łac. – corpus ossis ilii
Trzon jest mały, zgrubiały i stanowi dolną część kości biodrowej.
Możemy na nim wyróżnić wcześniej już wspomnianą wyniosłość biodrowo-łonową (eminentia iliopubica), od której bierze początek kresa łukowata.
Wytwarza on górne 2/5 panewki kości miednicznej (acetabulum).
Wyniosłość biodrowo-łonowa (eminentia iliopubica)
Wytwarza górne 2/5 panewki (acetabulum)
Kość biodrowa – Trzon
Twój najlepszy wynik: 0/1
3. Połączenia
Połączenia kości biodrowej zostały opisane w poniższej tabelce.
Za pomocą stawu krzyżowo-biodrowego (articulatio sacroiliaca)
Kość biodrowa bierze udział w tworzeniu stawu biodrowego wytwarzając górne 2/5 jego panewki (acetabulum)
4. Rozwiąż quizy!
Aby utrwalić zdobytą wiedzę, skorzystaj z pomocy naukowych znajdujących się poniżej!
Kość biodrowa – Podsumowanie
Twój najlepszy wynik: 0/25
Opracowano na podstawie
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2022.