Kość sitowa
łac. – os ethmoidale
Kość sitowa to nieparzysta kość mózgoczaszki, która kształtem przypomina sześcian. Choć przyczynia się do powstania dołu przedniego czaszki, większość tej kości znajduje się w twarzoczaszce, co powoduje, że niektórzy autorzy klasyfikują ją jako jej element.
W jej wnętrzu znajdują się zatoki przynosowe w postaci komórek sitowych (cellulae ethmoidales).
Zbudowana jest z blaszki sitowej (lamina cribrosa), blaszki pionowej (lamina perpendicularis) oraz dwóch błędników (labyrinthus ethmoidalis).
Blaszka sitowa (lamina cribrosa)
Blaszka pionowa (lamina perpendicularis)
Błędniki (x2) (labyrinthus ethmoidalis)
• Dołu przedniego czaszki (współtworzy go wraz z kością czołową i klinową)
• Oczodołu (współtworzy ścianę przyśrodkową oczodołu)
• Jamy nosowej (współtworzy ścianę górną i boczną)
• Kostnej przegrody nosa (współtworzy ją wraz z lemieszem)
W postaci komórek sitowych (cellulae ethmoidales).
Kość sitowa – Wprowadzenie
Twój najlepszy wynik: 0/5
1. Blaszka sitowa
łac. – lamina cribrosa
Blaszka sitowa wypełnia całkowicie wcięcie sitowe kości czołowej.
Na jej powierzchni górnej możemy wyróżnić grzebień koguci (crista galli), który u swej nasady posiada skrzydła grzebienia koguciego (alae cristae galli) służące do połączenia z częścią nosową kości czołowej. Blaszka sitowa przebita jest przez 30-40 otworów, które obustronnie układają się w dwa szeregi: przyśrodkowy i boczny.
Grzebień koguci (crista galii)
Skrzydła grzebienia koguciego (alae cristae gallI)
Kość sitowa – Blaszka sitowa
Twój najlepszy wynik: 0/4
2. Blaszka pionowa
łac. – lamina perpendicularis
Blaszka pionowa to cienka, płaska płytka, która odchodzi od powierzchni dolnej blaszki sitowej ku dołowi. Leży ona w płaszczyźnie pośrodkowej i tworzy część kostnej przegrody nosa.
Kość sitowa – Blaszka pionowa
Twój najlepszy wynik: 0/3
3. Błędnik sitowy
Błędnik sitowy to parzysty twór, który odchodzi obustronnie od powierzchni bocznych blaszki sitowej. Wewnątrz błędnika znajdują się liczne jamki wypełnione powietrzem, które nazywamy komórkami sitowymi (cellulae ethmoidales). Stanowią one zatoki przynosowe kości sitowej.
Na błędniku sitowym wyróżniamy powierzchnie: boczną, górną, przyśrodkową, przednią, tylną i dolną.
Szczegółowo omówimy tylko pierwsze trzy.
3.1 Powierzchnia boczna błędnika sitowego
Powierzchnie boczną błędnika sitowego stanowi blaszka oczodołowa (lamina orbitalis) nazywana kiedyś blaszką papierowatą (lamina papyracea). Tworzy ona znaczną część ściany przyśrodkowej oczodołu.
Blaszka oczodołowa (lamina orbitalis), kiedyś blaszka papierowata
Kość sitowa – Powierzchnia boczna błędnika sitowego
Twój najlepszy wynik: 0/2
3.2 Powierzchnia górna błędnika sitowego
Na powierzchni górnej błędnika występuje szereg półkomórek (semicellulae), które łącząc się z odpowiednimi półkomórkami wcięcia sitowego kości czołowej zamykają komórki sitowe.
Poprzecznie, między półkomórkami, przebiegają dwa rowki, które wraz z takimi samymi rowkami wcięcia sitowego kości czołowej tworzą z prawej i lewej strony kanaliki: przedni i tylny. Oba te kanaliki rozpoczynają się w ścianie przyśrodkowej oczodołu otworem sitowym przednim (foramen ethmoidale anterius) i tylnym (foramen ethmoidale posterius).
Półkomórki (semicellulae)
Kość sitowa – Powierzchnia górna błędnika sitowego
Twój najlepszy wynik: 0/3
3.3 Powierzchnia przyśrodkowa błędnika sitowego
Powierzchnia przyśrodkowa błędnika stanowi dużą część ściany bocznej jamy nosowej.
Jej dolny brzeg jest zgrubiały i zagina się bocznie tworząc małżowinę nosową środkową (concha nasalis media), powyżej której zwisa małżowina nosowa górna (concha nasalis superior).
Bocznie od małżowiny nosowej środkowej leży największa komórka sitowa – tzw. puszka sitowa (bulla ehtmoidalis). Do przodu i poniżej puszki zwisa wyrostek haczykowaty (processus ucinatus), który łączy się z małżowiną nosową dolną. Pomiędzy puszką a wyrostkiem haczykowatym znajduje się rozwór półksiężycowaty (hiatus semilunaris) prowadzący do lejka sitowego (infundibulum ethmoidale).
Małżowina nosowa środkowa (concha nasalis media)
Małżowina nosowa górna (concha nasalis superior)
Puszka sitowa (bulla ehtmoidalis)
Wyrostek haczykowaty (processus ucinatus)
Rozwór półksiężycowaty (hiatus semilunaris) – niepokazany na slajderze
Lejek sitowy (infundibulum ethmoidale) – niepokazany na slajderze
Kość sitowa – Powierzchnia przyśrodkowa błędnika sitowego
Twój najlepszy wynik: 0/4
4. Połączenia
Połączenia kości sitowej zostały opisane w poniższej tabelce.
Za pomocą szwu czołowo-sitowego (sutura frontoethmoidalis) (x2)
Za pomocą szwu klinowo-sitowego (sutura sphenoethmoidea)
Brzeg przyśrodkowy kości nosowej łączy się z blaszką pionową kości sitowej
Za pomocą szwu sitowo-szczękowego (sutura ethmoidomaxillaris) (x2)
Za pomocą szwu sitowo-łzowego (sutura ethmoidolacrimalis) (x2)
Za pomocą szwu podniebienno-sitowego (sutura palatoethmoidalis)
Wyrostek sitowy małżowiny nosowej dolnej łączy się z wyrostkiem haczykowatym kości sitowej
Brzeg przedni lemiesza łączy się z brzegiem dolnym blaszki pionowej kości sitowej
5. Rozwiąż quizy!
Aby utrwalić zdobytą wiedzę, skorzystaj z pomocy naukowych znajdujących się poniżej!
Kość sitowa – Podsumowanie
Twój najlepszy wynik: 0/21
Opracowano na podstawie
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2022.