Kręgi piersiowe
łac. – vertebrae thoracicae
U człowieka występują w liczbie dwunastu. Są do nich przymocowane żebra, co sprawia, że mobilność odcinka piersiowego jest mocno ograniczona. Razem z dwunastoma parami żeber i mostkiem tworzą szkielet klatki piersiowej.
Skrótem, jakim posługujemy się przy zapisie kręgów piersiowych, jest Th (np. Th3, Th11).
Sercowaty (środkowe kręgi) lub ziarna fasoli (górne i dolne kręgi)
Otwory kręgowe są małe i okrągłe.
(otwory kręgowe szyjne > lędźwiowe > piersiowe)
Th1-Th8: są długie, mocno pochylone ku dołowi i zachodzą na siebie dachówkowato.
Th9-Th12: są krótsze, słabo pochylone ku dołowi i nie zachodzą na siebie dachówkowato
Wyrostki stawowe ustawione są w płaszczyźnie czołowej
Silnie zbudowane. Biegną do boku i do tyłu, a na swoich końcach mają dołki żebrowe służące do stawowego połączenia z guzkiem żebra
1. Trzony
Trzony kręgów piersiowych w widoku od góry mają kształt sercowaty (środkowe kręgi) lub ziarna fasoli (górne i dolne kręgi). Dzieje się tak ponieważ szerokość trzonów maleje od Th1 (kształt ziarna fasoli) do Th6 (kształt sercowaty) a następnie do Th12 znowu zaczyna rosnąć (kształt ziarna fasoli).
Patrząc od boku, kształt trzonów jest klinowaty – z przodu mają mniejszą wysokość niż z tyłu. Jest to jeden z czynników przyczyniających się do powstania kifozy piersiowej.
W widoku od góry mają kształt sercowaty (środkowe kręgi) lub ziarna fasoli (górne i dolne kręgi). Z przodu mają mniejszą wysokość niż z tyłu.
Jednak najbardziej charakterystyczną cechą trzonów kręgów piersiowych jest występowanie tzw. dołków żebrowych (foveae costales). Służą one do połączenia stawowego z głowami żeber. Są pokryte chrząstką stawową i znajdują się na powierzchniach bocznych trzonów w liczbie czterech (dwa dołki po lewej stronie trzonu, dwa dołki po prawej).
Na większości kręgów:
Dołki górne znajdują się przy górnej krawędzi trzonu.
Dołki dolne znajdują się przy dolnej krawędzi trzonu.
W takiej sytuacji, dołek dolny kręgu powyżej razem z krążkiem międzykręgowym oraz dołkiem górnym kręgu poniżej tworzy jedną wspólną powierzchnie dla głowy żebra.
Jednak nie każdy trzon ma taką samą ilość i układ dołków żebrowych jak opisano powyżej:
Pierwsze dziewięć kręgów (Th1-Th9) – ma po dwa dołki na stronie. Leżą one na krawędzi górnej i dolnej trzonów tuż u nasady łuku, przy czym dołek żebrowy górny jest zawsze większy niż dolny. Wyjątek stanowią dołki górne Th1, które znajdują się w połowie wysokości trzonu.
Ostatnie trzy kręgi (Th10-Th12) – mają tylko jeden dołek na stronie. Leżą one blisko górnej krawędzi (Th10) lub w połowie wysokości trzonu (Th11, Th12).
Dwa dołki żebrowe (górny i dolny) na stronie (razem 4 na kręgu), dołki górne umiejscowione w połowie wysokości trzonu, dołki dolne przy dolnej krawędzi trzonu
Dwa dołki żebrowe (górny i dolny) na stronie (razem 4 na kręgu), dołki górne umiejscowione przy górnej krawędzi trzonu, dołki dolne przy dolnej krawędzi trzonu
Jeden dołek żebrowy na stronie (razem 2 na kręgu), dołki umiejscowione przy górnej krawędzi (Th10) lub w połowie wysokości trzonu (Th11, Th12)
2. Łuki
Łuki kręgów piersiowych mają mocno zwężone nasady oraz blaszki w kształcie płaskich a zarazem szerokich i pionowych listewek kostnych.
Razem z powierzchnią tylną trzonu obejmują mały i okrągły otwór kręgowy.
Otwory kręgowe są małe oraz mają okrągły kształt.
Od łuku każdego kręgu piersiowego odchodzi siedem wyrostków:
Wyrostek kolczysty (x1)
Wyrostki stawowe (górne x2, dolne x2)
Wyrostki poprzeczne (x2)
3. Wyrostki kolczyste
Wyrostki kolczyste kręgów Th1-Th8 są spiczaste, mocno pochylone ku dołowi i zachodzą na siebie dachówkowato. Każdy kolejny wyrostek kolczysty jest dłuższy od poprzedniego.
Wyrostki kolczyste kręgów Th9-Th12 znowu stają się krótsze, są mniej pochylone ku dołowi, nie zachodzą na siebie i grubieją na końcach (zaczynają przypominać wyrostki kolczyste kręgów lędźwiowych).
Wyrostki kolczyste są długie, mocno pochylone ku dołowi i zachodzą na siebie dachówkowato
Wyrostki kolczyste są krótsze, słabo pochylone ku dołowi i nie zachodzą na siebie dachówkowato
4. Wyrostki stawowe
Wyrostki stawowe kręgów piersiowych ustawione w płaszczyźnie czołowej.
Na wyrostkach stawowych górnych powierzchnie stawowe skierowane są do tyłu
Na wyrostkach stawowych dolnych powierzchnie stawowe skierowane są do przodu
Wyrostki stawowe ustawione są w płaszczyźnie czołowej
5. Wyrostki poprzeczne
Wyrostki poprzeczne kręgów piersiowych są bardzo mocno zbudowane i zgrubiałe na swoich końcach. Odchodzą one od łuku kręgu między wyrostkami stawowymi górnymi i dolnymi.
Na górnych kręgach piersiowych skierowane są one bocznie, ale czym niżej, tym bardziej odchylają się ku tyłowi. Ustawiają się tak, ponieważ muszą dopasować swoją pozycję do wypukłości żeber.
Oprócz tego, na powierzchni przedniej końców wyrostków poprzecznych znajdują się małe, okrągłe, pokryte chrząstką stawową dołki żebrowe wyrostka poprzecznego (foveae costales processus transversi) służące do połączenia stawowego z guzkami żeber.
- Dołki żebrowe wyrostków poprzecznych nie występują na dwóch ostatnich wyrostkach, ponieważ nie mają one połączenia z XI i XII żebrem.
Skierowane są bocznie, ale czym niżej, tym bardziej odchylają się ku tyłowi. Zakończone są dołkami żebrowymi wyrostka poprzecznego (foveae costales processus transversi).
6. Rozwiąż quizy!
Aby utrwalić zdobytą wiedzę, skorzystaj z pomocy naukowych znajdujących się poniżej!
Kręgi piersiowe – Podsumowanie
Twój najlepszy wynik: 0/36
Opracowano na podstawie
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2022.