Łopatka
łac. – scapula
Łopatka to płaska, trójkątna kość, która stanowi tylną część obręczy kończyny górnej. Połączona ze szkieletem osiowym wyłącznie za pomocą mięśni, może swobodnie ślizgać się po klatce piersiowej w wielu kierunkach.
Wyróżniamy na niej dwie powierzchnie, trzy brzegi oraz trzy kąty.
Powierzchnia żebrowa/przednia (facies costalis/anterior)
Powierzchnia grzbietowa/tylna (facies dorsalis/posterior)
Brzeg górny (margo superior)
Brzeg przyśrodkowy (margo medialis)
Brzeg boczny (margo lateralis)
Kąt górny (angulus superior)
Kąt dolny (angulus inferior)
Kąt boczny (angulus lateralis)
Kąt górny: Th2-Th3
Kąt dolny: Th7-Th8
1. Powierzchnia żebrowa (przednia)
łac. – facies costalis, facies anterior scapulae
Powierzchnia żebrowa łopatki jest lekko wklęsła i wytwarza zagłębienie nazywane dołem podłopatkowym (fossa subscapularis). W jej środkowej części znajdują się kresy mięśniowe (lineae musculares), które utworzone są przez przyczepy pasm ścięgnistych mięśnia podłopatkowego.
Dół podłopatkowy (fossa subscapularis)
Kresy mięśniowe (lineae musculares)
Łopatka – Powierzchnia żebrowa
Twój najlepszy wynik: 0/2
2. Powierzchnia grzbietowa (tylna)
łac. – facies dorsalis, facies posterior scapulae
Powierzchnia grzbietowa jest podzielona grzebieniem łopatki (spina scapulae) na część górną, czyli dół nadgrzebieniowy (fossa supraspinata), oraz na część dolną – dół podgrzebieniowy (fossa infraspinata).
Grzebień rozpoczyna się od brzegu przyśrodkowego łopatki trójkątem grzebienia (trigonum spinae), a następnie kieruje się bocznie, przechodząc finalnie w wyrostek barkowy (acromion). Miejsce przejścia brzegu bocznego wyrostka barkowego w grzebień łopatki nazywamy kątem barkowy (angulus acromion).
Na brzegu przyśrodkowym wyrostka barkowego znajduje się powierzchnia stawowa wyrostka barkowego (facies articulares acromii), która służy do połączenia z końcem barkowym obojczyka.
Dół nadgrzebieniowy (fossa supraspinata)
Grzebień łopatki (spina scapulae)
Trójkąt grzebienia (trigonum spinae)
Dół podgrzebieniowy (fossa infraspinata)
Kąt barkowy (angulus acriomion)
Wyrostek barkowy (acromion)
Powierzchnia stawowa wyrostka barkowego (facies articularis acromii)
Łopatka – Powierzchnia grzbietowa
Twój najlepszy wynik: 0/7
3. Brzegi
Wyróżniamy:
Brzeg górny (margo superior) – zwrócony ku górze, cienki i ostry. W jego bocznej części znajduje się wyrostek kruczy łopatki (processus coracoideus), który poprzedza wcięcie łopatki (incisura scapulae).
Brzeg przyśrodkowy (margo medialis) – zwrócony w stronę kręgosłupa, długi, cienki i zwykle uwypuklony w miejscu gdzie rozpoczyna się grzebień łopatki.
Brzeg boczny (margo lateralis) – zwrócony do boku i w dół.
Łopatka – Brzegi
Twój najlepszy wynik: 0/4
4. Kąty
Wyróżniamy:
Kąt górny (angulus superior) – leży w miejscu, w którym zbiegają się brzeg górny i przyśrodkowy.
Kąt dolny (angulus inferior) – leży w miejscu, w którym zbiegają się brzeg przyśrodkowy i dolny.
oraz:
- Kąt boczny (angulus lateralis) – leży w miejscu, w którym zbiegają się brzeg górny i boczny. jest zgrubiały i wytwarza panewkę stawową (cavitas glenoidalis). Tuż nad panewką znajduje się guzek nadpanewkowy (tuberculum supraglenoidale), a tuż pod panewką – guzek podpanewkowy (tuberculum infraglenoidale). Od trzonu łopatki*, panewka oddzielona jest szyjką łopatki (collum scapulae).
*termin “trzon łopatki” jest użyty, w celu łatwiejszego zrozumienia budowy szyjki łopatki.
Panewka stawowa (cavitas glenoidalis)
Guzek nadpanewkowy (tuberculum supraglenoidale)
Guzek podpanewkowy (tuberculum infraglenoidale)
Łopatka – Kąty
Twój najlepszy wynik: 0/6
5. Połączenia
Połączenia łopatki zostały opisane w poniższej tabelce.
Za pomocą stawu barkowo-obojczykowego (articulatio acromioclavicularis)
Za pomocą stawu ramiennego (articulatio humeri)
6. Rozwiąż quizy!
Aby utrwalić zdobytą wiedzę, skorzystaj z pomocy naukowych znajdujących się poniżej!
Łopatka – Podsumowanie
Twój najlepszy wynik: 0/19
Opracowano na podstawie
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2022.