Mięsień pośladkowy wielki
łac. – musculus gluteus maximus
Mięsień pośladkowy wielki to bardzo duży mięsień, którego kształt przypomina mniej więcej romb i ma grubość około 3-4 cm. Jest najbardziej powierzchownie położonym mięśniem w swojej grupie, a jego włókna przebiegają od góry i strony przyśrodkowej, w dół i do boku. Duży rozmiar oraz położenie blisko kręgosłupa jest charakterystyczne dla człowieka.
Powięź piersiowo-lędźwiowa, powierzchnia pośladkowa talerza kości biodrowej do tyłu od kresy pośladkowej tylnej, brzeg boczny kości krzyżowej i guzicznej, więzadło krzyżowo-guzowe
Górna część włókien: pasmo biodrowo piszczelowe
Dolna część włókien: guzowatość pośladkowa kości udowej
Staw biodrowy: prostuje, rotuje zewnętrznie, odwodzi (górne włókna), przywodzi (dolne włókna)
Staw kolanowy: wyprost (przez pasmo biodrowo-piszczelowe)
Dodatkowe funkcje: umożliwia utrzymanie pionowej postawy ciała podczas stania i chodzenia, wyprostowuje tułów przy wstawaniu z pozycji siedzącej czy klęcznej, umożliwia sprawne wchodzenie po schodach
Nerw pośladkowy dolny (L5-S2)
Tętnica pośladkowa górna, tętnica pośladkowa dolna, tętnica okalająca udo przyśrodkowa, tętnica przeszywająca pierwsza
1. Przyczepy
Przyczep początkowy
Mięsień rozpoczyna się od góry wzdłuż długiej linii od:
powięzi piersiowo-lędźwiowej,
części powierzchni pośladkowej talerza biodrowego, do tyłu od kresy pośladkowej tylnej,
brzegu bocznego kości krzyżowej i guzicznej,
więzadła krzyżowo-guzowego.
Przyczep końcowy
Włókna mięśnia pośladkowego wielkiego przebiegają niemalże równolegle w kierunku bocznym i ku dołowi (na skos). Przyczep końcowy prezentuje się następująco:
Górne włókna: pasmo biodrowo-piszczelowe,
Dolne włókna: guzowatość pośladkowa kości udowej.
Ciekawostka: dzięki przyczepowi końcowemu górnych włókien, mięsień pośladkowy wielki może wpływać na pracę stawu kolanowego.
Poniżej znajdziesz slajder szczegółowo podsumowujący przyczepy!
2. Funkcja
Najważniejszą funkcją mięśnia pośladkowego wielkiego jest utrzymywanie wyprostnej postawy ciała podczas stania i chodzenia. W poniższej tabeli znajdziesz jego pozostałe funkcje.
Przy ustabilizowanym przyczepie początkowym: prostuje, rotuje zewnętrznie, odwodzi (górne włókna), przywodzi (dolne włókna)
Przy ustabilizowanym przyczepie końcowym: działając obustronnie prostują opuszczony tułów (przez tyłopochylenie miednicy)
Powoduje wyprost dzięki przyczepowi końcowemu na paśmie biodrowo-piszczelowym
Posturalna: utrzymuje pionową postawę ciała, chroni przed upadkiem tułowia do przodu
Ruchowa: pełni funkcję prostownika tułowia podczas wstawania z pozycji siedzącej, podnoszenia się z klęczek oraz wchodzenia po schodach.
3. Unerwienie
Mięsień pośladkowy wielki unerwiony jest przez nerw pośladkowy dolny (L5-S2).
Nerw pośladkowy dolny (L5-S2)
4. Unaczynienie
Mięsień pośladkowy wielki unaczyniony jest przez:
tętnicę pośladkową górną,
tętnicę pośladkową dolną,
tętnicę okalającą udo przyśrodkową,
tętnicę przeszywającą pierwszą (od tętnicy głębokiej uda).
Tętnica pośladkowa górna, tętnica pośladkowa dolna, tętnica okalająca udo przyśrodkowa, tętnica przeszywająca pierwsza
5. Rozwiąż quiz
Aby utrwalić wiedzę dotyczącą mięśnia pośladkowego wielkiego, rozwiąż quiz znajdujący się poniżej!
Mięsień pośladkowy wielki – Podsumowanie
Twój najlepszy wynik: 0/9
Opracowano na podstawie
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2022.
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom III, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2022.
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom V, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2022.