Schemat budowy kręgu
łac. – vertebrae = kręg
Każdy typowy kręg składa się z dwóch części stanowiących jego fundament – z trzonu oraz łuku.
Trzon (corpus vertebrae) stanowi przednią, znacznie większą i lepiej przystosowaną do przenoszenia obciążeń część kręgu.
Łuk (arcus vertebrae) stanowi tylną, znacznie mniejszą i przystosowaną do innych zadań część kręgu.
Obie te części razem ograniczają otwór kręgowy (foramen vertebrale). Suma wszystkich otworów kręgowych tworzy kanał kręgowy (canalis vertebralis), przez który biegnie rdzeń kręgowy wraz z jego oponami.
Od łuku każdego typowego kręgu odchodzi minimum 7 wyrośli kostnych nazywanych wyrostkami (processus).
Wyrostek kolczysty (processus spinosus) (x1) – biegnie w płaszczyźnie pośrodkowej ku tyłowi i służy głównie za miejsce przyczepu mięśni i więzadeł.
Wyrostki stawowe górne i dolne (processus articulares superiores et inferiores) (x4, dwie pary) – jedna para odchodzi ku górze, druga ku dołowi. Umożliwiają połączenie stawowe z kręgami powyżej i poniżej.
Wyrostki poprzeczne (processus transversus) (x2) – kierują się bocznie i służą głównie jako miejsca przyczepów mięśni oraz więzadeł.
Podsumowując: każdy typowy kręg zbudowany jest z trzonu oraz łuku, od którego odchodzi minimum 7 wyrostków.
Przednia, masywniejsza część kręgu, przystosowana do dźwigania masy ciała
Otacza i chroni rdzeń kręgowy i jego opony. Odchodzą od niego wyrostki.
Odchodzi ku tyłowi w płaszczyźnie pośrodkowej. Służy głównie jako miejsce przyczepu dla mięśni i więzadeł
Ochodzą parami w górę (górne) i w doł (dolne). Umożliwiają połączenie stawowe z kręgami powyżej i poniżej
Odchodzą do boków. Służą głównie jako miejsca przyczepu dla mięśni i więzadeł
Schemat budowy kręgu – Wprowadzenie
Twój najlepszy wynik: 0/8
1. Trzon
łac. – corpus vertebrae
Jak już wcześniej wspomniano, trzon to przednia, masywniejsza i lepiej przystosowana do dźwigania masy ciała część kręgu o kształcie niskiego i szerokiego walca.
Powierzchnie górna i dolna trzonu są chropowate i zawierają liczne pory. Na obwodzie są one ograniczone, przez lekko wypukłe, w miarę gładkie listewki kostne o szerokości kilku milimetrów. Powierzchnie te zrastają się z krążkami międzykręgowymi.
Powierzchnia przednia trzonu jest nieco wklęsła i zawiera kilka małych otworów dla naczyń odżywczych.
Powierzchnie boczne trzonu również nieco wklęsłe, stanowią miejsca, z których odchodzą szczątkowe żebra lub na których leżą dołki żebrowe.
Powierzchnia tylna trzonu jest praktycznie równa i stanowi przednie ograniczenie otworu kręgowego. Znajdują się na niej stosunkowo duże otwory, przez które żyły podstawno-kręgowe (venae basivertebrales) opuszczają trzony i tworzą z pozostałymi sploty żylne kręgowe wewnętrzne. Jej górna część, obustronnie jest miejscem, z którego odchodzą nasady łuku.
Schemat budowy kręgu – Trzon
Twój najlepszy wynik: 0/8
2. Łuk
łac. – arcus vertebrae
Łuk składa się z dwóch części – nasady i blaszki.
Nasada łuku (pediculus arcus vertebrae) to jego krótsza część, która odchodzi obustronnie od powierzchni tylnej trzonu kręgu.
Blaszka łuku (lamina arcus vertebrae) to jego dłuższa część, która biegnie w przedłużeniu nasady do tyłu i przyśrodkowo. Blaszka lewa i prawa łączą się w płaszczyźnie pośrodkowej, zamykając od tyłu otwór kręgowy.
Na górnym brzegu nasady łuku znajduje się płytkie wcięcie kręgowe górne (incisura vertebralis superior), natomiast na dolnym brzegu występuje głębokie wcięcie kręgowe dolne (incisura vertebralis inferior). Wcięcia sąsiadujących kręgów, wraz z krążkiem międzykręgowym ograniczają otwór międzykręgowy (foramen intervertebralis).
Łatwo zatem policzyć, że pomiędzy dwoma sąsiadującymi kręgami występują dwa otwory międzykręgowe (prawy i lewy). Prowadzą one do kanału kręgowego, a biegną nimi nerwy rdzeniowe i naczynia.
Schemat budowy kręgu – Łuk
Twój najlepszy wynik: 0/20
3. Wyrostki
Od każdego typowego kręgu odchodzi minimum 7 wyrostków.
Wyrostek kolczysty (processus spinosus) (x1) – odchodzi od łuku ku tyłowi z miejsca, gdzie łączą się dwie blaszki (prawa i lewa). Końce niektórych wyrostków kolczystych mogą docierać aż pod skórę grzbietu, gdzie zazwyczaj są łatwo wyczuwalne, a u osób szczupłych nawet widoczne.
Wyrostki stawowe górne i dolne (processus articulares superiores et inferiores) (x4, dwie pary) – to krótkie wyrostki odchodzące od łuku w miejscu przejścia nasady w blaszkę. Zakończone są powierzchniami stawowymi pokrytymi chrząstką szklistą i służą do stawowego połączenia z sąsiednimi kręgami.
ku górze odchodzą dwa wyrostki stawowe górne, których powierzchnie stawowe skierowane są mniej więcej ku tyłowi.
ku dołowi odchodzą dwa wyrostki stawowe dolne, których powierzchnie stawowe skierowane są mniej więcej do przodu.
Wyrostki poprzeczne (processus transversus) (x2) – odchodzą od łuku spomiędzy wyrostków stawowych górnych i dolnych. Służą głównie jako miejsca przyczepu dla mięśni i więzadeł.
Kręg szczytowy (C1) (2 wyrostki), kręg obrotowy (C2) (5 wyrostków)
Kręgi szyjne (C3-C7), kręgi piersiowe
Kręgi lędźwiowe (11 wyrostków)
Schemat budowy kręgu – Wyrostki
Twój najlepszy wynik: 0/20
4. Rozwiąż quizy!
Aby utrwalić zdobytą wiedzę, skorzystaj z pomocy naukowych znajdujących się poniżej!
Schemat budowy kręgu – Podsumowanie
Twój najlepszy wynik: 0/50
Opracowano na podstawie
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2022.